Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου – Νόσος Crohn – Ελκώδης Κολίτιδα
Tα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου (ΙΦΝΕ) ή αλλιώς Inflammatory Bowel Disease (IBD) είναι μια ομάδα χρόνιων παθήσεων που προκαλούν φλεγμονή στον γαστρεντερικό σωλήνα. Οι δύο πιο συνηθισμένοι τύποι της IBD είναι η Νόσος του Crohn (Crohn’s Disease) και η ελκώδης κολίτιδα (Ulcerative Colitis). Αυτές οι καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα όπως διάρροια, πόνο στην κοιλιά, και απώλεια βάρους.
Περιγραφή της IBD
Η IBD είναι μια χρόνια πάθηση που προκαλεί φλεγμονή στο έντερο και ενδέχεται να προκαλέσει βλάβες στην επιφάνεια του εντέρου. Η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει διάφορα μέρη του εντέρου, και τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Δύο Κύριοι Τύποι IBD:
- Νόσος του Crohn: Μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του γαστρεντερικού συστήματος, από το στόμα έως τον πρωκτό. Η φλεγμονή μπορεί να διαπερνά το τοίχωμα του εντέρου.
- Ελκώδης Κολίτιδα: Επηρεάζει κυρίως το παχύ έντερο (κόλον) και το ορθό, προκαλώντας φλεγμονή και έλκη στην επιφάνεια του εντερικού τοιχώματος.
εξατομικευμένη ιατρική φροντίδα από τον ειδικό γαστρεντερολόγο
Δρ Ευάγγελου Ρούσσο.
Αιτίες της IBD
Η ακριβής αιτία της IBD δεν είναι πλήρως κατανοητή, αλλά οι παράγοντες που θεωρείται ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξή της περιλαμβάνουν:
- Γενετικοί Παράγοντες: Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό IBD, ο κίνδυνος είναι αυξημένος.
- Αυτοάνοση Αντίδραση: Η φλεγμονή προκαλείται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς του εντέρου.
- Περιβαλλοντικοί Παράγοντες: Η διατροφή, το κάπνισμα, και το άγχος μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνιση και την εξέλιξη της IBD.
Συμπτώματα της IBD
Η Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου (IBD) προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα που επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα (εντερικό σύστημα), αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα σε άλλα μέρη του σώματος (εκτός του εντέρου). Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο και εξαρτώνται από τον τύπο της IBD (Νόσος του Crohn ή Ελκώδης Κολίτιδα) και τη σοβαρότητα της πάθησης.
Εντερικά Συμπτώματα
Τα εντερικά συμπτώματα αφορούν κυρίως το γαστρεντερικό σύστημα και είναι συνήθως τα πιο κοινά και εμφανή στην IBD.
- Διάρροια: Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν συχνές ή επαναλαμβανόμενες διάρροιες, μερικές φορές με αίμα ή βλέννα, ειδικά σε περιόδους έξαρσης της νόσου.
- Πόνος στην Κοιλιά: Πόνος ή κράμπες στην κοιλιά είναι συνηθισμένα, καθώς η φλεγμονή στο έντερο μπορεί να προκαλέσει συστολές ή ερεθισμό του εντερικού τοιχώματος.
- Αιμορραγία: Η αιμορραγία από τον πρωκτό μπορεί να συμβεί, συνήθως κατά τη διάρκεια της διάρροιας ή όταν το έντερο είναι έντονα φλεγμονώδες.
- Απώλεια Βάρους: Η συνεχής διάρροια και ο πόνος μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών από το έντερο, οδηγώντας σε απώλεια βάρους.
- Αίσθημα Κούρασης: Η χρόνια φλεγμονή και οι διαταραχές στο έντερο μπορεί να προκαλέσουν κούραση και αίσθημα εξάντλησης.
- Αίσθημα Ατελούς Κενώσεως του Εντέρου: Πολλοί ασθενείς αναφέρουν την αίσθηση ότι το έντερο δεν αδειάζει πλήρως μετά από κένωση.
Εξω-εντερικά Συμπτώματα
Η IBD μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα και εκτός του εντέρου, επηρεάζοντας άλλα συστήματα του σώματος. Αυτά τα συμπτώματα είναι λιγότερο συχνά, αλλά μπορεί να είναι αρκετά σοβαρά.
Δερματικά Προβλήματα:
- Ερυσίπελας: Μπορεί να εμφανιστούν κόκκινες, φλεγμονώδεις κηλίδες στο δέρμα.
- Οζώδες ερύθημα ή γαγγραινώδες πυόδερμα: Κάποιοι ασθενείς αναπτύσσουν επώδυνες κηλίδες ή φλεγμονές στο δέρμα, ειδικά στην περιοχή των γλουτών ή στα πόδια, η οποίες ενίοτε εξελίσσονται σε μεγάλα έλκη.
Προβλήματα στις Αρθρώσεις:
- Πόνοι στις Αρθρώσεις: Η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει τις αρθρώσεις, προκαλώντας πόνο, οίδημα ή δυσκαμψία.
- Αρθρίτιδα: Σε ορισμένους ασθενείς, η IBD μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στις αρθρώσεις, όπως στους γοφούς, τα γόνατα ή τα δάχτυλα των χεριών ή στην μέση.
Αναπνευστικά Προβλήματα:
- Δύσπνοια: Αν και σπάνιο, μερικοί ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν δύσπνοια ή προβλήματα στην αναπνοή λόγω των εξωεντερικών επιπτώσεων της IBD.
Προβλήματα με τα Μάτια:
- Ερυθρότητα ή Φλεγμονή: Η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει τα μάτια, προκαλώντας πόνο, ερυθρότητα ή δυσφορία. Οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν επιπεφυκίτιδα ή ραγοειδίτιδα (φλεγμονή των μεμβρανών του ματιού).
Ηπατικά Προβλήματα:
- Φλεγμονή του Ήπατος ή Χοληφόρων Οδών: Η IBD μπορεί να σχετίζεται με ηπατικά προβλήματα, όπως η χολαγγειίτιδα (φλεγμονή των χοληφόρων πόρων).
Αιματολογικά Προβλήματα:
- Αναιμία: Η χρόνια απώλεια αίματος από το έντερο μπορεί να προκαλέσει αναιμία (χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης), η οποία προκαλεί κόπωση και αδυναμία.
- Θρόμβωση: Η φλεγμονή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για θρόμβωση του αίματος
Διάγνωση της IBD
Η διάγνωση της IBD απαιτεί συνδυασμό κλινικών εξετάσεων, αιματολογικών αναλύσεων και απεικονιστικών εξετάσεων:
- Κλινική Εξέταση: Ο γιατρός θα συζητήσει το ιστορικό σας και θα εκτιμήσει τα συμπτώματα.
- Αιματολογικές Εξετάσεις: Χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση δεικτών φλεγμονής στο αίμα και τον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων.
- Κολονοσκόπηση: Επιτρέπει στον γιατρό να δει το έντερο και να πάρει δείγματα για βιοψία.
- Ενδοσκοπική Κάψουλα Λεπτού Εντέρου: Συχνά απαιτείται για την πλήρη “χαρτογράφηση” των βλαβών της νόσου Crohn στο λεπτό έντερο.
- Απεικονιστικές Εξετάσεις: Αυτές περιλαμβάνουν αξονική τομογραφία (CT), μαγνητική τομογραφία (MRI), και υπερηχογράφημα για την αξιολόγηση της κατάστασης του εντέρου.
Θεραπείες για τη Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου
Η θεραπεία της IBD επικεντρώνεται στη μείωση της φλεγμονής, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην αποφυγή επιπλοκών. Οι διαθέσιμες θεραπείες περιλαμβάνουν φάρμακα, αλλαγές στη διατροφή και σε ορισμένες περιπτώσεις χειρουργική επέμβαση.
Θεραπεία IBD
Αν και ακόμα δεν έχει επιτευχθεί πλήρης ίαση του IBD, είναι δυνατό να επουλωθεί πλήρως η φλεγμονή και να αντιμετωπιστούν απόλυτα τα συμπτώματα με μια ποικιλία θεραπειών. Οι στόχοι της θεραπείας της IBD περιλαμβάνουν τη διακοπή μελλοντικών εξάρσεων και την επούλωση της φλεγμονής στο έντερο, Επειδή η IBD συχνά προκαλεί προβλήματα σε διαφορετικά μέρη του σώματος, μια ομαδική προσέγγιση στη φροντίδα είναι καταλυτική.
Οι θεραπείες IBD μπορεί να περιλαμβάνουν φάρμακα, χειρουργική επέμβαση και μια σειρά από αλλαγές διατροφής και τρόπου ζωής που βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Γαστεντερολόγος, Χειρουργός εντέρου, Ρευματολόγος, Δερματολόγος, Οφθαλμίατρος, Κλινικός Διαιτολόγος, Ακτινολόγος και Παθολογoανατόμος είναι κάποιες από τις ειδικότητες που θα συμμετέχουν στην φροντίδα ασθενών με IBD.
Φάρμακα IBD
Τα φάρμακα είναι το κλειδί για τη θεραπεία της IBD. Ο στόχος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων, η αναστολή της φλεγμονής και η μείωση των εξάρσεων.
- Ανοσοκατασταλτικά για IBD: Αυτά τα φάρμακα χρησιμοποιούνται για την καταστολή της επίθεσης του ανοσοποιητικού συστήματος στο έντερο και μπορεί να συνιστώνται για μέτρια έως σοβαρή IBD.
- Τοπικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα: Αυτά τα φάρμακα, με τη μορφή υπόθετων ή παρασκευασμάτων κλύσματος, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της διάρροιας και της ακράτειας κοπράνων. Συνήθως είναι πολύ καλά ανεκτά, έχουν ελάχιστους κινδύνους και είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για ήπιες έως μέτριες περιπτώσεις ΙΦΝΕ.
- Ανακούφιση από τον πόνο: Η ανακούφιση από τον πόνο στην κοιλιά μπορεί να είναι δύσκολη. Η ανακούφιση από τον πόνο επιτυγχάνεται με τον έλεγχο της φλεγμονής.
- Αντιβιοτικά: Ορισμένα αντιβιοτικά είναι χρήσιμα για περιπτώσεις ήπιας έως μέτριας νόσου του Crohn και για τη θεραπεία αποστημάτων και συριγγίων του πρωκτού (μη φυσιολογικές σήραγγες μεταξύ του πρωκτικού πόρου και των γύρω οργάνων), καθώς και για τη φλεγμονή του σάκου μετά από χειρουργική επέμβαση για τη νόσο του Crohn.
- Στεροειδή: Τα στεροειδή μπορούν να συνεργαστούν με άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της IBD και να διευκολύνουν τις εξάρσεις. Θα πρέπει όμως να χρησιμοποιούνται μόνο ως βραχυπρόθεσμη θεραπεία λόγω των σοβαρών παρενεργειών, όπως αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων και στενώσεων, οστεοπόρωση, διαβήτης, παχυσαρκία και άλλα.
Διατροφή
Δεν υπάρχει «ιδανική» δίαιτα για την IBD, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή είναι πολύ σημαντική. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να αποφεύγουν τροφές που προκαλούν ερεθισμούς, όπως τα λιπαρά και πικάντικα φαγητά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συστηθεί μια δίαιτα χαμηλής FODMAP ή άλλες εξατομικευμένες δίαιτες που βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων.
Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη σε περίπτωση που η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική. Ο γαστρεντερολόγος σας θα πρέπει να βρίσκεται σε στενή συνεργασία με χειρουργό που να ειδικεύεται σε IBD. Αυτό εξασφαλίζει την διενέργεια της σωστής επέμβασης στον σωστό χρόνο, για να επιτευχθεί το καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.
*Το διδακτορικό του Δρ Ρούσσο στο Imperial College London ήταν βασισμένο στην παρακολούθηση ασθενών με νόσο του Crohn. Ο Δρ Ρούσσο είναι ακόμα τακτικό μέλος της ομάδας IBD του Imperial College Healthcare Trust, και συμμετέχει ενεργά σε εβδομαδιαίο IBD Multidisciplinary Team Meeting του Imperial College Healthcare Trust για τα συζήτηση σύνθετων περιστατικών.
Dr Evangelos Russo Ειδικός γαστρεντερολόγος
Πινακας Περιεχομενων
